انواع شیرهای فشارشکن

شیرهای فشارشکن را می‌توان بر اساس سازوکار عملکرد به دو گروه اصلی شیر فشارشکن مستقیم و شیر فشارشکن پایلوت‌دار تقسیم کرد. هر یک از این دو گروه خود زیرمجموعه‌های خاصی دارند و مناسب کاربردهای متفاوتی هستند.

شیر فشارشکن مستقیم

Direct Acting Pressure Reducing Valve

این نوع شیرها برای عملکرد خود به سامانه‌های کنترلی جداگانه نیاز ندارند و به صورت مکانیکی بر اساس نیروی فنر و فشار ورودی عمل می‌کنند.

شیرهای فشارشکن مستقیم نوع پیستونی

Direct Acting Piston Type

دارای پیستون متحرک که با فشار ورودی و نیروی فنر تعادل برقرار می‌کند

ویژگی‌های کلیدی:

  • کنترل دقیق فشار
  • مقاومت بالا
  • مناسب فشارهای متوسط تا بالا
شیرهای فشارشکن مستقیم نوع پیستونی - تصویر 1

طرح شماتیک شیرهای فشار شکن مستقیم نوع پیستونی

شیرهای فشارشکن مستقیم نوع پیستونی - تصویر 2

طرح واقعی شیرهای فشار شکن مستقیم نوع پیستونی

شیرهای فشارشکن مستقیم نوع دیافراگمی

Direct Acting Diaphragm Type

با استفاده از دیافراگم انعطاف‌پذیر جریان را کنترل می‌کند

ویژگی‌های کلیدی:

  • طراحی ساده
  • هزینه کمتر
  • نگهداری آسان
  • مناسب آبیاری و کشاورزی
شیرهای فشارشکن مستقیم نوع دیافراگمی - تصویر 1

طرح شماتیک شیرهای فشار شکن مستقیم نوع دیافراگمی

شیرهای فشارشکن مستقیم نوع دیافراگمی - تصویر 2

طرح واقعی شیرهای فشار شکن مستقیم نوع دیافراگمی

شیر فشارشکن پایلوت‌دار

Pilot Operated Pressure Reducing Valve

این شیرها به کمک یک سامانه کنترلی جانبی (پایلوت) عمل می‌کنند که نقش فرمان‌دهنده را داشته و جریان کمی از سیال را کنترل می‌کند.

شیرهای فشارشکن با پایلوت داخلی

Internal Pilot Operated

پایلوت در داخل بدنه اصلی شیر قرار دارد و از فشار داخلی برای کنترل استفاده می‌کند

ویژگی‌های کلیدی:

  • کامپکت و یکپارچه
  • پاسخ سریع
  • کنترل دقیق
  • مناسب فشار بالا
شیرهای فشارشکن با پایلوت داخلی - تصویر 1

طرح شماتیک شیرهای فشار شکن پایلوت دیافراگم داخلی

شیرهای فشارشکن با پایلوت داخلی - تصویر 2

طرح واقعی شیرهای فشار شکن پایلوت دیافراگم داخلی

شیرهای فشارشکن با پایلوت خارجی

External Pilot Operated

پایلوت جداگانه و خارج از بدنه اصلی قرار دارد و امکان تنظیم از راه دور فراهم می‌کند

ویژگی‌های کلیدی:

  • قابلیت کنترل از راه دور
  • تنظیمات پیشرفته
  • مناسب سیستم‌های پیچیده
شیرهای فشارشکن با پایلوت خارجی - تصویر 1

طرح شماتیک شیرهای فشار شکن با پایلوت خارجی

شیرهای فشارشکن با پایلوت خارجی - تصویر 2

طرح واقعی شیرهای فشار شکن با پایلوت خارجی

خلاصه انواع شیرهای فشارشکن

شیرهای مستقیم

  • • عملکرد مکانیکی ساده
  • • بدون نیاز به سیستم کنترل جداگانه
  • • هزینه کمتر و نگهداری آسان
  • • مناسب کاربردهای عمومی

شیرهای پایلوت‌دار

  • • کنترل دقیق‌تر و حساس‌تر
  • • قابلیت کار با فشارهای بالا
  • • امکان تنظیمات پیشرفته
  • • مناسب سیستم‌های صنعتی

تاریخچه توسعه شیرهای فشارشکن

دوران زمانیویژگی‌ها و تحولات اصلی
اواخر قرن نوزدهم-۱۸۸۰
ویلیام فیشر شیر های مستقیم عمل کننده را برای پمپ های بخار معرفی کرد و شرکت فیشر کنترل را در همان سال ها تاسیس کرد. هم زمان ویلیام میسون شیر های کاهنده فشار برای سیستم‌های گرمایش بخار و ناوگان دریایی طراحی کرد.
اوایل تا اواسط قرن بیستم
توسعه‌ی شیرهای دو‌مرحله‌ای پایلوت‌دار با جنس فولادی، یکی از نوآوری‌های مهم در زمینه‌ی کنترل فشار محسوب می‌شود. شرکت فیشر کنترل از پیشگامان معرفی این نوع شیرها بوده است. همچنین توماس نیلان شیرهای فشارشکن برای کاربر خطوط انتقال اب و نفت عرضه کرد که نقش قابل‌توجهی در گسترش کاربرد این تجهیزات ایفا کرد.
اواخر قرن بیستم
بهبود جنس بدنه و پوشش‌های ضد زنگ و امکان اتصال به سیستم‌های scada در شیر های فشار شکن
قرن بیست‌ویکم
شیرهای فشارشکن با قابلیت هوشمند و وصل شدن به کنترلر های الکترونیکی و اینترنت اشیا
تاریخچه شیرهای فشارشکن

شیر فشار شکن مدل PRV-Cla-Val 390-02 & 3690-02 با قابلیت اتصال به سیستم های scada

تکامل شیرهای کنترل فشار

کنترلر الکترونیکی شیر فشارشکن Regulo PRV Electronic Controller

پیشینه تحقیقات شیرهای فشارشکن

خلاصه مطالعات انجام شده در زمینه انواع شیرهای فشارشکن

ردیفمحققانسالخلاصه کار انجام شده و نتایج
1سیگنورتی و همکاران2016انواع شیرهای فشارشکن با مکانیزم‌های داخلی قسمت متحرک مورد بررسی قرار دادند. به این نتیجه رسیدند که طراحی و انتخاب نوع مکانیزم داخلی نقش مهمی در کارایی و کنترل فشار این شیرها دارد.
2فرارسه و مالاواسی 2022عملکرد شیرهای فشارشکن مستقیم، پایلوت‌دار و الکترونیکی در شرایط ناپایدار مورد مقایسه قرار دادند. نتایج نشان داد که شیرهای الکترونیکی در این شرایط عملکرد مطلوب‌تری دارند، در حالی‌که شیرهای پایلوت‌دار با تأخیر در پاسخگویی مواجه‌اند و شیرهای مستقیم نیز کمترین دقت را از خود نشان دادند.
3تراپ و اور2019به برسی شیر های فشار شکن در ساختمان های بلند پرداختند و استفاده از شیر های فشار شکن برای ساختمان های بالای ۱۵-۲۰ طبقه را ضروری عنوان کردند.
4فو و همکاران2024با بررسی شیر های فشار شکن با ذرات معلق(شن) به این نتیجه رسیدند که افزایش غلظت ذرات باعث تجمع در گلوگاه و کاهش عملکرد و خرابی شیر فشارشکن می شود که بهتر است از فیلتر استفاده شود.
5ما و همکاران2024رفتار آکوستیکی شیرهای فشارشکن مورد تحلیل قرار دادند. نتایج نشان داد که بخش مخروط گلوگاه بیشترین میزان تولید نویز را دارد و پس از آن، بدنه شیر و سپس دیواره منحرف‌کننده به‌ترتیب سهم بیشتری در ایجاد نویز دارند.
6اولسون2013با طراحی بهینه نسل جدید مکانیزم دیافراگمی شیر فشارشکن به شکل دایره، عملکرد شیرها بهبود یافته و میزان خرابی آن‌ها کاهش یافته است.
7 یانگ و همکاران2025با بررسی عددی و اماری که انجام دادند استفاده از شیر های فشارشکن را گزینه ای کارامد برای شبکه های ابیاری و کشاورزی معرفی کردند.
8سوزوکی و اوتارا2008در طراحی شیرهای فشارشکن، با تعبیه دو گلوگاه کوچک به‌صورت پشت‌سرهم، مسیر جریان محدود کردند تا فشار آب به‌صورت تدریجی و مرحله‌ای کاهش یابد؛ روشی که از بروز کاویتاسیون جلوگیری می‌کند.
9منی کانی و همکاران2016با برسی شیر های فشار شکن پایلوت دار داخلی به این نتیجه رسیدند که نوسانان فشاری کوتاه مدت بوده و به بالا دست منتقل نمی شود.
10پرسکات و اولانیکی2003برای توصیف عملکرد شیر های فشارشکن می توان از مدل رفتاری استفاده کرد که با روابط تجربی و مقادیر فشار ورودی و خروجی توصیف می شوند.
پیشینه کلی
(ردیف 1-2)
مستقیم پیستونی
(ردیف 3-5)
مستقیم دیافراگمی
(ردیف 6-7)
پایلوت‌دار داخلی
(ردیف 8-9)
پایلوت‌دار خارجی
(ردیف 10)